Nieuw boetebeleid staatssecretaris is inadequaat en ineffectief.

Miskenning van cruciaal onderscheid tussen bestraffende en niet-bestraffende sanctie.

28 januari 2014

De staatssecretaris kondigt aan boetes (bestraffende sancties) te zullen opleggen aan airlines die geen compensatie betalen in geval van vluchtvertragingen (zie: nieuwsbericht ILT en Telegraafartikel).

ReisRecht vindt dit niet de juiste weg. De staatssecretaris kan, hoe gek dit wellicht moge klinken, veel beter niet-bestraffende sancties opleggen. Hieronder een korte toelichting.

Op basis van artikel 11.15 en artikel 11.16 van de Wet luchtvaart staan de staatsscretaris twee middelen ter beschikking om ‘maatregelen te nemen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat de rechten van de passagiers worden geëerbiedigd’ (artikel 16 van Verordening (EG) 261/2004), respectievelijk: de niet-bestraffende sanctie (= de last onder bestuursdwang) en de bestraffende sanctie (= de boete).

Als de staatssecretaris een boete oplegt, dan wordt de overtreding van de airline daarmee niet hersteld. Alleen de schatkist wordt er beter van. De rechten van de passagiers worden er niet door geëerbiedigd.

Het opleggen van een boete is dus ineffectief.

Aan het opleggen van een boete worden, in tegenstelling tot het opleggen van een last onder bestuursdwang, zeer zware eisen gesteld. Een boete is namelijk een ‘criminal charge’ in de zin van artikel 6 EVRM. Dan geldt een uitgebreid waarborgenpakket. Zo dient in dat verband de feitenvaststelling intensief getoetst te worden en moet de rechter in het kader van de evenredigheidstoets nagaan of de sanctie niet te zwaar is. Is evenwel sprake van een niet-bestraffende sanctie dan is de rechter een stuk minder streng ten aanzien van de feitenvaststelling, hetgeen ook geldt voor de evenredigheid van de sanctie. Daarin grijpt de rechter op basis van een marginale toets alleen in wanneer het bestuur in redelijkheid niet tot een sanctie van een bepaalde zwaarte heeft kunnen komen (bron: Tom Barkhuysen, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden).

Het opleggen van een boete is dus inadequaat.

Wil de staatssecretaris adequaat en effectief de rechten van passagiers doen eerbiedigen, dan moet zij bij elke overtreding een last onder bestuursdwang opleggen. Dat is namelijk hét instrument waarmee de airlines effectief worden gedwongen om de passagiers, in plaats van de schatkist, te betalen.

ReisRecht