Handhavingsrapportage Schiphol 2014-1

Rapportage toont aan: milieuregels worden wél (uit eigen beweging) effectief door staatssecretaris gehandhaafd en passagiersrechten niet.

15 oktober 2014

Uit de inspectieresultaten van Schiphol blijkt dat het nalevingsniveau van een specifieke milieuregel (het gebruik van vaste stroomaansluitingen en voorzieningen voor PCA op het platform) over de eerste helft van het gebruiksjaar 2014 is afgenomen.

Voor de Inspectie is dit een reden om luchtvaartmaatschappijen die binnen de termijn van een jaar na een geconstateerde overtreding van de betreffende milieuregel, deze opnieuw begaan, een last onder dwangsom op te gaan leggen. In de tweede helft van het gebruiksjaar 2014 zal hiermee een begin worden gemaakt (zie HIER)

Staatssecretaris Mansveld bevestigt dit in haar begeleidende brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer. Dit is om meerdere redenen opvallend. Ten eerste omdat de staatssecretaris haar handhavingsbeleid niet baseert op eigen bevindingen, maar op bevindingen van een derde, in casu: Schiphol.

Ten tweede, omdat de vaststelling van overtredingen als zodanig kennelijk reeds voldoende reden voor de staatssecretaris is om uit eigen beweging actief te handhaven op grond van artikel 11.16 van de Wet luchtvaart.

Ten derde, omdat de staatssecretaris geen (op bestraffing gerichte) boetes wil gaan opleggen, maar (op herstel gerichte) dwangsommen. Hoe anders doet de staatssecretaris dat als het gaat om overtredingen van airlines in het kader van de passagiersrechten! Anders dan bij de handhaving van de milieuregels, baseert de staatssecretaris haar handhavingsbeleid m.b.t. passagiersrechten niet op bevindingen van derden. ReisRecht, EUclaim en Consumentenorganisaties tonen al jarenlang, onder overlegging van concreet bewijsmateriaal, aan dat de passagiersrechten grootschalig door de airlines worden overtreden, zonder dat de staatssecretaris op basis daarvan ambtshalve handhavingsmaatregelen neemt.

Passagiers moeten volgens de staatssecretaris éérst bij de airline klagen. Dit, in strijd met de onmiddelijke betalingsplicht van de airlines (zie HIER, o.a. overweging nr. 52). Vervolgens moeten passagiers bij de ILT een klacht indienen. Dit, in strijd met de op de staatssecretaris rustende beginselplicht tot handhaving. Nog onlangs heeft het Gerechtshof Den Bosch bevestigd dat adequate handhaving het algemeen belang dient en niet beoogt het eigen (afgeleide) belang van degene die om handhaving heeft verzocht te beschermen. Handhaving mag met andere woorden niet door de staatssecretaris afhankelijk worden gesteld van het indienen van een klacht of een handhavingsverzoek. Volgens de Raad van State kan prioritering inhouden dat ‘bij bepaalde lichte overtredingen alleen naar aanleiding van een klacht of een verzoek van een belanghebbende wordt beoordeeld of handhavend moet worden opgetreden’. Het resultaat van die afweging kan zijn dat van handhaving wordt afgezien, ‘gelet op het karakter van het overtreden voorschrift en het daarbij betrokken algemene belang’.

In het geval van de passagiersrechten gaat het op jaarbasis om tienduizenden overtredingen t.w.v. een bedrag van tientallen miljoenen euro’s. Alleen al in het tweede kwartaal van 2014 ging het om 875 claimbare vluchten, te vermenigvuldigen met het aantal reizigers dat zich aan boord van die vluchten bevond. Dit kan onmogelijk door de staatssecretaris worden afgedaan als ‘lichte overtredingen’ of ‘zijnde van gering algemeen belang’.

Het is onbegrijpelijk dat de staatssecretaris in geval van relatief geringe milieuovertredingen wél herstelmaatregelen (dwangsommen) oplegt en in geval van structurele, grootschalige overtredingen van de passagiersrechten níet. De staatssecretaris roept al jaren dat er in geval van overtreding van de passagiersrechten een bestraffende sanctie (boete) wordt opgelegd. Niet alleen is zo’n boete tot op heden nog nooit opgelegd, de passagiers hebben er ook niets aan. De overtreding wordt er immers niet door hersteld. Met een last onder dwangsom of, beter nog, met een last onder bestuursdwang is dat wel het geval.

Conclusie: de staatssecretaris meet met twee maten als het gaat om handhaving van luchtvaartvoorschriften. Recent geconstateerde kleinschalige overtredingen van milieuregels worden wél uit eigen beweging effectief hersteld en jarenlange grootschalige overtredingen van passagiersrechten niet.